عامل اصلی سرماخوردگی و آنفولانزا انسان‌ها در هوای زمستانی
با ورود فصل زمستان و کاهش دما، معمولاً ما به سرعت لباس‌های گرم به تن می‌کنیم و به دنبال راه‌هایی برای مقابله با سرما هستیم. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا هوای سرد باعث بروز بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شود؟ در حالی که هوای سرد خود عامل مستقیم ابتلا به این بیماری‌ها نیست، تحقیقات نشان می‌دهد که شرایط محیطی سرد و خشک می‌توانند به طور چشمگیری احتمال ابتلا به عفونت‌های تنفسی را افزایش دهند.
به گزارش مجله کژمژ؛ در این مقاله به بررسی تأثیر دما و رطوبت در ایجاد عفونت‌های تنفسی و راه‌های مقابله با آن پرداخته‌ایم.
چرا هوای سرد باعث افزایش سرماخوردگی می‌شود؟
با ورود فصل سرما، میزان ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا در مناطق سردسیر افزایش می‌یابد. یکی از دلایل این امر به نحوه انتقال این ویروس‌ها از فردی به فرد دیگر مربوط می‌شود. ویروس‌های تنفسی از طریق ذرات کوچک در هوا، که هنگام عطسه، سرفه یا صحبت کردن فرد آلوده منتشر می‌شوند، به دیگران منتقل می‌شوند. در فصول سرد سال، افراد معمولاً زمان بیشتری را در فضاهای بسته می‌گذرانند که این امر باعث افزایش احتمال تماس با افراد مبتلا و گسترش ویروس‌ها می‌شود.
اما علاوه بر این تغییرات رفتاری، یک عامل بیولوژیکی مهم نیز در افزایش احتمال سرماخوردگی در فصل سرما وجود دارد: افت دما. تحقیقات نشان داده‌اند که هوای سرد می‌تواند بر سیستم دفاعی بدن تأثیر بگذارد. یکی از این سیستم‌های دفاعی، سلول‌های مخاطی بینی هستند که نخستین خط دفاعی بدن در برابر ویروس‌ها به شمار می‌آیند.
چگونه هوای سرد بر عملکرد سلول‌های مخاطی تأثیر می‌گذارد؟
سلول‌های مخاطی بینی در هنگام مواجهه با ویروس‌ها، وزیکول‌های خارج سلولی ترشح می‌کنند که به پاکسازی ذرات ویروسی کمک می‌کنند. این وزیکول‌ها حاوی microRNA هستند که از تکثیر ویروس‌ها جلوگیری می‌کنند. اما در هوای سرد، این سیستم بیولوژیکی به درستی عمل نمی‌کند. به عنوان مثال، وقتی دمای داخل بینی از ۳۷ درجه به ۳۲ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد، ویروس‌ها می‌توانند به راحتی تکثیر پیدا کنند و وارد بدن شوند.
این تأثیر منفی دمای سرد بر عملکرد سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث شود که بدن در مقابله با ویروس‌ها کمتر موفق عمل کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی افزایش یابد.
رطوبت پایین و تأثیر آن بر دفاع بدن در برابر ویروس‌ها
علاوه بر دمای پایین، رطوبت کم نیز یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند سیستم دفاعی بدن را ضعیف کند. تحقیقات نشان داده‌اند که هوای خشک که به طور معمول در فصول سرد در خانه‌ها و محیط‌های بسته وجود دارد، می‌تواند بر عملکرد سلول‌های مخاطی بینی تأثیر بگذارد.
در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، محققان دریافتند که موش‌هایی که در محیط‌های با رطوبت نسبی پایین (۱۰ تا ۲۰ درصد) زندگی می‌کردند، توانایی کمتری در مقابله با عفونت‌های آنفولانزا داشتند نسبت به موش‌هایی که در محیط‌های با رطوبت نسبی ۵۰ درصد قرار داشتند. در هوای خشک، مژک‌های سلول‌های مخاطی که مسئول پاکسازی ذرات ویروسی از بینی هستند، نمی‌توانند به درستی تکان بخورند. این امر باعث می‌شود ویروس‌ها راحت‌تر وارد بدن شوند.
علاوه بر این، رطوبت کم باعث می‌شود که بدن نتواند به درستی مواد شیمیایی اینتِرفِرون را که به مقابله با ویروس‌ها کمک می‌کنند، ترشح کند. این عوامل شیمیایی نقش مهمی در جلوگیری از تکثیر ویروس‌ها دارند و در شرایط خشک، عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد.
چه کنیم تا از بروز عفونت‌های تنفسی جلوگیری کنیم؟
مرطوب نگه داشتن هوا:
برای مقابله با هوای خشک و رطوبت پایین در خانه‌ها، استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده می‌تواند بسیار مفید باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که نگه داشتن رطوبت نسبی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد در محیط‌های بسته می‌تواند از بروز عفونت‌های تنفسی جلوگیری کند و به حفظ سلامت سیستم ایمنی کمک کند.استفاده از ماسک در فضاهای بسته:
ماسک‌ها علاوه بر کاهش انتقال ویروس‌ها، می‌توانند به حفظ هوای گرم اطراف صورت کمک کنند و از کاهش عملکرد سلول‌های مخاط بینی در هوای سرد جلوگیری کنند.تهویه مناسب در فضاهای بسته:
در فصول سرد، مهم است که تهویه مناسبی در خانه‌ها و محیط‌های کاری وجود داشته باشد. باز کردن پنجره‌ها به مدت چند دقیقه در روز یا استفاده از سیستم‌های تهویه هوای مناسب می‌تواند به کاهش تجمع ویروس‌ها و باکتری‌ها در هوا کمک کند.پوشیدن لباس‌های گرم:
در هوای سرد، حتماً لباس‌های گرم بپوشید تا دمای بدن شما ثابت بماند. کاهش دمای بدن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شود و شما را بیشتر در معرض عفونت قرار دهد.
در حالی که هوای سرد به طور مستقیم باعث ابتلا به عفونت‌های تنفسی نمی‌شود، شرایط محیطی همچون دما و رطوبت می‌توانند به طور چشمگیری بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند. در فصول سرد، با توجه به تغییرات فیزیکی در بدن و محیط اطراف، احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا افزایش می‌یابد. بنابراین، مرطوب نگه داشتن محیط، استفاده از ماسک و تهویه مناسب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری‌ها کمک کند و از بروز عفونت‌های تنفسی جلوگیری کند.